خرده فروشی (Retailing) و عمده فروشی (Wholesaling) مفاهیم اولیه کسب و کار و زنجیره تامین نیازها و خواستههای مشتریان محسوب میشوند. خرده فروشی به معنای فروش مستقیم محصولات و خدمات به مصرفکنندگان نهایی است؛ در حالی که عمده فروشی به معنای فروش محصولات و خدمات به کسب و کارهایی است که مصرفکننده نهایی نیستند.
خرده فروشی و عمده فروشی، قطبهای توزیع محصولات و خدمات هستند که بخش عمدهای از زنجیره تامین را تشکیل میدهند. هر یک از این دو قطب در نوع خود دارای اهمیت هستند و هر کسب و کار باید با توجه به نوع فعالیت و میزان سرمایه خود یکی از آنها را به عنوان استراتژی کاری خود انتخاب کند.
خرده فروشی به معنای فروش کالاهای مصرفی و خدمات به مشتریان نهایی است که از طریق کانالهای توزیع مختلف انجام میشود. خرده فروشان نیز تقاضای مشتریان و مصرفکنندگان را از طریق زنجیره تامین برآورده میسازند. زنجیره تامین، سیستمی از سازمانها، افراد، فعالیتها، اطلاعات و منابعی است که در تامین نیازهای مصرفکنندگان دخیل هستند. اصطلاح «خرده فروش» به شخص یا اشخاصی اشاره دارد که نیازها و سفارشات مصرفکنندگان نهایی را در مقیاس کم و کوچک، برآورده میسازند.
خرده فروشی نوعی فرآیند توزیع است که در آن تمام محصولات و خدمات به صورت مستقیم و بدون هیچگونه واسطهای، به دست مصرف کننده واقعی و نهایی میرسند. در واقع خرده فروش به جای آنکه محصولات خود را به شرکتهای بزرگ بفروشد، آنها را به دست مصرف کنندگان نهایی یک محصول میرساند. این کار معمولا از طریق یک نقطه فروش مشخص انجام میشود. نقطه فروش میتواند یک فروشگاه و یا یک وبسایت اینترنتی معتبر باشد که هدف آن فروش بیواسطه محصولات به مصرف کنندگان است.
خرده فروشان محصولات را از تولیدکنندگان خریداری میکنند و سپس آنها را از طریق نقاط فروش به دست مصرفکنندگان حقیقی میرسانند. یعنی به جای آنکه محصولات خود را به صورت یک جا و در حجم انبوه به شرکتهای مختلف بفروشند، آنها را به دست مصرفکننده نهایی محصول میرسانند. در مجموع، به تجارتی که محصولات را در مقیاس اندک و صرفا برای مصرف به مصرفکننده نهایی میفروشد و هدف آن فروش چند باره محصولات نباشد، «خرده فروشی» گفته میشود. در واقع، خرده فروشان به عنوان واسطه میان عمده فروشان و مشتریان در نظر گرفته میشوند. زیرا خرده فروش، کالاها را در حجم انبوه از عمده فروش خریداری کرده و آن را در مقدار کم به مصرفکننده نهایی میفروشد.
عمده فروشی نیز به معنای فروش کالاها و خدمات در مقیاس بالا به مشتریانی مانند خرده فروشان، شرکتها، صنایع و سایر ارگانها با قیمت پایین است. عمده فروشی نوعی کسب و کار و تجارت است که کالاها در آن به کسانی غیر از مصرفکنندگان واقعی فروخته میشوند. به عبارت دیگر، عمده فروشی به این معناست که یک کسب و کار مقادیر زیادی از کالاهای مختلف را به طور مستقیم از تولیدکنندگان یا توزیعکنندگان خریداری و انبار کرده و سپس به کسب و کارهای دیگر میفروشد.
در واقع عمده فروشان کسانی هستند که محصولات خود را به کسب و کارها یا صنایعی میفروشند که مصرفکننده نهایی نیستند. آنها محصولات خود را در مقیاسهای بالا اما با قیمت پایین میفروشند و مانند خرده فروشان به تک فروشی و یا فروش در فروشگاهها اکتفا نمیکنند.
مقایسه عمده فروشی و خرده فروشی با توجه به ویژگیها و نوع فعالیت هریک از آنها صورت میگیرد و هر کسب و کار بر اساس میزان بودجه خود یکی از این دو را برمیگزیند. تفاوت اصلی عمده فروشی و خرده فروشی را میتوان در میزان قیمت و حجم کالاهایی که معامله میشوند خلاصه کرد.
تفاوت بین خرده فروشی و عمده فروشی در جزئیات و نحوه کار آنها مشخص میشود؛ اگرچه تفاوت آشکار این دو مفهوم از نام آنها کاملا مشهود است. عمده فروشی به معنای فروش کالاها به صورت گسترده و با قیمت پایین است، در حالی که خرده فروشی به معنای فروش کالاها و خدمات به میزان اندک و با قیمتی بالاتر است. در واقع محصولات و خدمات در فرآیند عمده فروشی به واسطهها و دلالان فروخته میشوند، اما در خرده فروشی، کالاها به صورت مستقیم به دست مصرفکننده واقعی و نهایی میرسند. یعنی در خرده فروشی تمام واسطهها حذف شده و تنها یک فروشنده و یک خریدار در راس معاملات دخیل هستند.
دیگر تفاوت بین خرده فروشی و عمده فروشی در این است که عمده فروش، رابطه و پیوندی را میان تولیدکننده و خرده فروش ایجاد میکند، در حالی که خرده فروش رابطهای را میان عمده فروش و مشتری به وجود میآورد. یعنی عمده فروش یک واسطه میان خرده فروش و مشتری است که با فروش کالاهای خود به میزان انبوه، نقش واسطه را در بازار ایفا میکند.
در واقع عمده فروشان، اجناس خود را از طریق واسطهها به بازار تزریق میکنند، اما با مشتریان و مصرفکنندگان نهایی در ارتباط نیستند. آنها اغلب با شرکتها و خرده فروشانی سرو کار دارند که محصولات را به صورت جزئی و تکی و در فروشگاههای کوچک و بزرگ به فروش میرسانند.
تفاوت عمده دیگری که میان خرده فروش و عمده فروش وجود دارد، تفاوت قیمت محصولات و خدمات آنها است. قیمت کالاهای عمده فروشان همیشه پایینتر از خرده فروشان است؛ زیرا سود آنها از فروش به صورت انبوه بدست میآید و با پایین آوردن قیمتها میتوانند تعداد بیشتری از محصولات خود را به یک خرده فروش و یا یک شرکت بفروشند. خرید از عمده فروشان برای شرکتهای بزرگ، بسیار مقرون به صرفهتر از خرده فروشان است، اما مصرفکنندگان نهایی که محصولات را برای مصرف شخصی، برآورده ساختن نیاز روزمره و به مقدار اندک خریداری میکنند، باید به سراغ خرده فروشان بروند.
سرمایه مورد نیاز برای شروع کسب و کار عمده فروشی بسیار بیشتر از خرده فروشی است؛ زیرا عمده فروشان باید حجم گستردهای از محصولات را خریداری کنند. اما خرده فروشان برای شروع کسب و کار خود نیاز به سرمایه کلان ندارند و میتوانند با سرمایهای محدود کار خود را شروع کرده و آن را به تدریج افزایش دهند. علاوه بر این، موقعیت مکانی و نوع چیدمان فروشگاههای خرده فروشی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است؛ در حالی که این موضوع در تجارت عمده فروشی اهمیت چندانی ندارد. دلیل این امر آن است که ظاهر زیبا و جذاب فروشگاه یکی از فاکتورهای مهم جذب مشتری محسوب میشود. از آنجایی که خرده فروشان به طور مستقیم با مصرفکنندگان در ارتباط هستند، باید به ظاهر فروشگاه خود توجه ویژهای داشته باشند.
عمده فروشان برای جذب مشتری، نیاز به تبلیغات ندارند؛ زیرا آنها با شرکتهای بزرگ و خرده فروشان در ارتباط هستند و بازاریابان مخصوص خود را دارند. اما خرده فروشان باید برای فروش محصولات و خدمات خود تبلیغات داشته باشند و کالاهای خود را با شیوههای مختلف به مصرفکنندگان معرفی کنند.
ما در این مقاله تفاوت بین خرده فروشی و عمده فروشی را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم و مفاهیم هریک را توضیح دادیم. همانطور که خواندید، خرده فروشی به معنای فروش کالاهای مصرفی و خدمات به مشتریان نهایی است که از طریق کانالهای توزیع مختلف انجام میشود. عمده فروشی نیز به معنای فروش کالاها و خدمات در مقیاس بالا به مشتریانی مانند خرده فروشان، شرکتها، صنایع و سایر ارگانها با قیمت پایین است. تفاوت بین خرده فروشی و عمده فروشی در میزان خرید محصولات و قیمت آنها است.